Τι είναι το δυστοπικό μυθιστόρημα;
Το δυστοπικό μυθιστόρημα είναι ένα λογοτεχνικό είδος που βασίζεται σε ένα φανταστικό κόσμο όπου παρουσιάζει μία κοινωνία επικεντρωμένη σε μία εναλλακτική σκοπιά. Η κοινωνία αυτή συχνά έχει έντονα ζοφερά και καταπιεστικά στοιχεία. Έλλειψη ατομικής ελευθερίας. Ο κόσμος της έχει διαμορφωθεί και γαλουχηθεί με αρνητικό και απολυταρχικό τρόπο.
Τα δυστοπικά μυθιστορήματα αναδεικνύουν πολιτικά, τεχνολογικά ή κοινωνικά ζητήματα που στην πραγματικότητα θα δίχαζαν ή θα προβλημάτιζαν την κοινωνία. Τα ζητήματα αυτά παντρεύουν την ρεαλιστική εκδοχή των γεγονότων με την τρομακτική ή ακόμα και ακραία διάσταση τους. Σε μία δυστοπική ιστορία όμως αυτές οι ακραίες μορφές είναι αποδεκτές και ίσως και ηθικά ορθές.
Οι δυστοπίες βασίζονται στην απεικόνιση της τεχνολογικής υπερβολής, στα καταστροφικά περιβαλλοντικά γεγονότα, στην απώλεια της ατομικής ελευθερίας και βούλησης, στα καταπιεστικά καθεστώτα που συμπεριλαμβάνουν συχνά κυβερνητικούς φορείς και κυβερνήσεις.
Η άνθηση της δυστοπικής λογοτεχνίας έχει τις ρίζες της στο παρελθόν και ήταν ένας τρόπος να απεικονίσει κοινωνίες που ζουν μέσα στην καταπίεση, τον απόλυτο έλεγχο, την στέρηση της ελευθερίας και των δικαιωμάτων. Συνδέεται απόλυτα με τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές τόσο σε πολιτικό όσο και σε τεχνολογικό επίπεδο παρουσιάζοντας μία δραματική εξέλιξη και καθρεφτίζοντας τον κυρίαρχο φόβο σαν το επικρατέστερο συναίσθημα.
Η δυστοπική λογοτεχνία θα έλεγε κανείς ότι ήταν το επόμενο λογοτεχνικό βήμα μετά την ουτοπική λογοτεχνία και ουσιαστικά δημιουργήθηκε για να είναι η αντίθετη όψη της ουτοπίας. Στα πλαίσια της φαντασίας άλλωστε όλα είναι επιτρεπτά.
Το πρώτο βιβλίο που αποδεδειγμένα ανήκει στην κατηγορία της δυστοπικής λογοτεχνίας είναι το «Εμείς» του συγγραφέα Γιεβγκενί Ζαμιάτιν.
> Βρες το βιβλίο “Εμείς” – ΕΔΩ!
Το ρώσικο μυθιστόρημα παρουσιάζει ένα απολυταρχικό κράτος του μέλλοντος όπου οι πολίτες στερούνται τα βασικά και κυρίως την ελεύθερη βούληση ζώντας στο καθεστώς της αυστηρής επιτήρησης και του απόλυτου ελέγχου.
Το μυθιστόρημα αυτό αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς δημιουργούς.
Μεγάλη άνοδο με ραγδαία εξέλιξη της δυστοπικής μυθοπλασίας έχουμε τον 20ο αιώνα όπου οι δυστοπίες διπλασιάστηκαν.
Ένα ερώτημα που μπορεί να γεννηθεί μέσα από τα δυστοπικά μυθιστορήματα είναι η σημασία τους στο χώρο της συγγραφής. Γιατί η δημιουργία αυτών είναι απαραίτητη στο συγγραφικό χώρο;
Τα δυστοπικά μυθιστορήματα διεκδικούν επάξια τη θέση τους στον συγγραφικό χώρο καθώς είναι βαθυστόχαστες ιστορίες που συχνά παρέχουν τροφή για σκέψη. Σε βάζουν σε μία παράλληλη πραγματικότητα και σου δημιουργούν ποικίλα συναισθήματα βαθιάς σκέψης και προβληματισμού.
Τα υποθετικά ακραία μελλοντικά τους σενάρια μπορεί συχνά να μοιάζουν εξωπραγματικά όμως λειτουργούν άψογα ως κοινωνικός σχολιασμός. Πόσες πιθανότητες υπάρχουν αυτά τα ακραία σενάρια να είναι μία νέα πραγματικότητα του μέλλοντος;
Τίθενται ζητήματα ηθικής και αυτό επειδή βασίζονται στην ανθρώπινη φύση αλλά και στην ψυχοσύνθεση της ανθρωπότητας. Συνδυάζουν άψογα τα προβλήματα αλλά και τους προβληματισμούς που τροφοδοτούνται γύρω από κοινωνικούς φορείς και δομές.
Οι ακραίες συνθήκες που επισημαίνονται σε τέτοιες ιστορίες δείχνουν την δυναμική στην προσαρμοστικότητα της ανθρωπότητας και αυτό, αν και φαντάζει εξωπραγματικό, στην πραγματικότητα είναι μία βαθιά έρευνα στα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης.
Σημαντικά Δυστοπικά Έργα
📌 “Θαυμαστός Νέος Κόσμος” (1932) – Άλντους Χάξλεϊ
Ένα όραμα ενός μελλοντικού κόσμου όπου η κοινωνία ελέγχεται μέσω γενετικής μηχανικής, κατανάλωσης ναρκωτικών και προπαγάνδας.
📌 “1984” (1949) – Τζορτζ Όργουελ
Η πιο διάσημη δυστοπία, που περιγράφει μια κοινωνία απόλυτης παρακολούθησης στο βλέμμα του “Μεγάλου Αδελφού”.
📌 “Φαρενάιτ 451” (1953) – Ρέι Μπράντμπερι
Ένα μέλλον όπου τα βιβλία απαγορεύονται και καίγονται, προβάλλοντας τον φόβο της λογοκρισίας και της μαζικής αποχαύνωσης.
📌 “Το Κουρδιστό Πορτοκάλι” (1962) – Άντονι Μπέρτζες
Ένα δυστοπικό μέλλον όπου η νεανική βία και ο έλεγχος του νου βρίσκονται στο επίκεντρο.
📌 “Η Ιστορία της Πορφυρής Δούλης” (1985) – Μάργκαρετ Άτγουντ
Ένα μέλλον όπου οι γυναίκες έχουν τα δικαιώματά τους και τα κύρια δικαιώματα για την αναπαραγωγή.
Η δυστοπία παραμένει ακόμα και σήμερα σε ένα από τα πιο δυνατά είδη της λογοτεχνίας μας καθώς είναι το είδος που αναδεικνύει πολιτικά ζητήματα, κοινωνικά φαινόμενα που συνδέονται με το μέλλον δείχνοντας παράλληλα και τις συνέπειες που ακολουθούν σε κάθε κοινωνική επιλογή.
Γεια χαρά φίλε αναγνώστη!
Βρίσκεσαι στο voulagkemisibooks.com στο προσωπικό μου site – eshop.
Είμαι η Βούλα Γκεμίση, αγαπώ τη συγγραφή και την ανάγνωση αλλά και να μοιράζομαι μαζί σου την εμπειρία μου μέσα από αυτό το ταξίδι.
Μοιράσου τα συναισθήματα σου μαζί μου σε σχόλιο ή σε προσωπικό μήνυμα γιατί για εμένα, η συγγραφή & η ανάγνωση είναι μία ανταλλαγή συναισθημάτων!
Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή που σε έχω κοντά μου! Εύχομαι να παραμένεις πάντα δημιουργικός – ή!
